Wyższe stawki VAT na niektóre produkty - ustawa przyjęta przez Sejm

Po miesiącu pracy Sejm uchwalił projekt zmiany ustawy o podatku od towarów i usług. Teraz nowelizacją zajmie się Senat. Zgłoszone w trakcie prac sejmowych poprawki dotyczące m. in. utrzymania obecnych stawek VAT na wyroby sztuki ludowej, kawę latte, czy projekcję filmów zostały odrzucone. Za przyjęciem ustawy głosowało 266 posłów, 174 było przeciw, a 1 poseł wstrzymał się od głosu.

Większy rygor przy nieodpłatnej dostawie towarów
Przyjęta dziś ustawa porządkuje kwestie związane z tzw. nieodpłatnym przekazaniem towarów. Nawet w sytuacji, gdy przedsiębiorca sam wytworzył ten towar w swojej fabryce, to jeśli kupując komponenty do produkcji sam korzystał z odliczenia VAT-u, to przekazując wytworzony przez siebie towar nieodpłatnie, też powinien naliczyć podatek. Dziś, przedsiębiorcy, którzy znajdują się w omawianej sytuacji, nie zawsze naliczają VAT, gdyż sprawa jest dyskusyjna. Zmiana ma zacząć obowiązywać od stycznia 2013 r.

Szersza definicja próbki
Jednym z wyjątków, który wyłącza z opodatkowania nieodpłatne przekazania, mimo istnienia prawa do odliczenia na etapie nabycia, są próbki. W przyjętej dziś ustawie definicja próbki została rozszerzona, co jest korzystną informacją dla przedsiębiorców i konsumentów. Po zmianach próbką jest egzemplarz identyfikowalny jako próbka, mający na celu wyłącznie promocję sprzedaży, a nie jak obecnie – niewielka ilość tworu. Próbka ma pozwolić na ocenę cech i właściwości ale nie może jednak służyć zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego. Zmiana ta również ma obowiązywać od stycznia 2013 r.

Wyższe stawki na niektóre produkty
Projekt przewiduje podwyższenie do 23% stawki m.in. dla wełny szarpanej oraz odpadów zwierzęcych surowych, niejadalnych np. sierści czy szczecin, kości, skorup żółwi. Stawką podstawową zostaną opodatkowane także zwolnione obecnie tzw. usługi pocztowe niepowszechne, które są świadczone przez Pocztę Polską oraz wyroby sztuki ludowej (obecnie opodatkowane są stawką preferencyjną 8%). Projekt zamyka też możliwości interpretacyjne, pozwalające opodatkowanie kawy latte czy cappuccino tak, jak napoju mlecznego – stawką 8-procentową. Podstawowa 23-proc. stawka VAT ma obejmować nie tylko sprzedaż kawy i herbaty, ale także napojów, do których wykorzystywane są napary z kawy i herbaty. Będzie obowiązywać już od stycznia 2013 r.

Zmiany w zakresie fakturowania
Co prawda w trakcie prac w Sejmie przesunięty został termin wejścia w życie zmian dotyczących zasad fakturowania na 2014 r., ale w praktyce i tak będą one obowiązywać od stycznia, bo zostaną wdrożone najpierw w drodze rozporządzenia. Celem zmian jest uproszczenie wystawiania faktur, a tym samym redukcja obowiązków administracyjnych. Wprowadzona została m.in. możliwość wystawienia faktur uproszczonych (do kwoty 450 zł) czy wystawienia faktur VAT przez tzw. podatników zwolnionych. Nie będzie już obowiązku zawierania na fakturze dokumentującej sprzedaż paliwa numeru rejestracyjnego pojazdu, a procedury związane z wystawianiem faktury przez nabywcę zostaną uproszczone. Najwcześniej, bo już od stycznia, trzeba przygotować się na zmiany zasad dotyczących fakturowania.

Po pierwsze: faktury uproszczone
Zgodnie z projektem przedsiębiorcy będą mogli wystawiać faktury uproszczone, gdy kwota faktury nie przekroczy 100 euro lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej (proponowana kwota to 450 zł). Taka faktura nie musiałaby zawierać m. in. danych nabywcy, ilości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, wartość dostarczanych towarów lub wykonanych usług, stawki podatku czy też kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku. Jest to nowe rozwiązanie. Obecnie faktura wystawiana nawet na małe kwoty musi zawierać wszystkie dane. Po zmianach byłaby tylko łączna wartość zakupu.
Efekt zmiany: pozwoli na ograniczenie obowiązków o charakterze administracyjnym. Oszczędność czasu i tym samym pieniędzy na dokumentację czynności. Zmiana ważna dla przedsiębiorców, którzy nie współpracują ze stałymi klientami, lecz dokonują sprzedaży na rzecz szerokiego i zmiennego kręgu odbiorców.

Po drugie: bez faktur wewnętrznych
Projekt zakłada odejście od wystawiania faktur wewnętrznych (są one obecnie wystawiane np. w przypadku nieodpłatnych przekazań). Regulacje unijne nie przewidują jednak możliwości wystawiania takich faktur.
Efekt zmiany: odciążenie o charakterze administracyjnym; zmiana odczuwalna przede wszystkim dla przedsiębiorców rozliczających VAT metodą tzw. odwrotnego obciążenia, np. przy dostawie złomu, dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz importu usług.

Po trzecie: z fakturą zbiorczą
Obecnie przedsiębiorcy mają możliwość wystawienia faktury zbiorczej obejmującej transakcje dokonane tylko w ciągu 7 dni. Projektowane regulacje pozwolą wystawić jedną fakturę, która obejmie transakcje wykonane w ciągu miesiąca kalendarzowego. W takim przypadku faktura miałaby być wystawiona ostatniego dnia miesiąca.
Efekt zmiany: Wejście zmiany odciąży przedsiębiorców, którzy w ciągu miesiąca dokonują powtarzających transakcji na rzecz jednego kontrahenta.

Po czwarte: zostanie nota korygująca
Gdy na fakturze pojawią się pomyłki są dwie możliwości ich naprawienia. Pierwsza to wystawienie faktury korygującej przez sprzedawcę. Druga to nota korygująca, którą może naprawić drobne błędy sam nabywca (np. niektóre dane dotyczące oznaczenia towaru lub usługi albo informacje wiążące się z nabywcą lub sprzedawcą). Projekt początkowo nie przewidywał możliwości wystawienia noty korygującej, co oznaczało odejście od tego sposobu naprawiania błędów. Podkomisja przywróciła notę korygującą dodając do projektu odpowiedni przepis.
Efekt zmiany: Pozostanie możliwość szybkiego naprawienia drobnych błędów przez nabywcę.

Obowiązek podatkowy w dniu dostawy, a nie wystawienia faktury
Bardzo ważną zmianą będą nowe regulacje w zakresie ustalania momentu powstawania obowiązku podatkowego. Zaczną one jednak obowiązywać dopiero od stycznia 2014 r. Obecnie generalna zasada mówi co prawda, że obowiązek podatkowy powstaje w chwili wydania towaru lub wykonania usługi, ale jest od niej tak wiele wyjątków (jak np. związany z wystawieniem faktury), że w praktyce za moment powstania obowiązku podatkowego uznaje się w większości wypadków wystawienie faktury. Tymczasem zgodnie z przyjęta dziś przez Sejm nowelizacją, powstanie obowiązku podatkowego ma być powiązane z dostarczeniem towaru lub wykonania usługi. Data wystawienia faktury, jako moment powstania obowiązku podatkowego, pozostanie tylko w przypadku niektórych usług, np. budowalnych i budowlano-montażowych, dostawy książek drukowanych oraz czynności polegających na drukowaniu książek. Jeżeli faktura nie zostanie wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy będzie powstawał w tego typu działalnościach z chwilą upływu terminu do wystawienia faktury. Z datą wystawienia faktury powiązany ma być także moment powstania obowiązku podatkowego przy tzw. usługach masowych (np. dostawa energii, świadczenie usług telekomunikacyjnych, najmu, leasingu, stałej obsługi prawnej i biurowej).

Efektem tych zmian będzie uproszczenie zasad ustalenia momentu, w którym należy rozliczyć podatek, choć dla niektórych przedsiębiorców zmiana może oznaczać konieczność szybszego rozliczenia się z fiskusem (np. w przypadku usług spedycji); przedsiębiorca, który wykona usługę 27 lutego, ten dzień będzie musiał potraktować jako powstanie obowiązku podatkowego. Podatek rozliczy do 25. marca (lub do 25. kwietnia, jeżeli rozlicza się kwartalnie). Dzień wystawienia faktury nie będzie miał znaczenia (poza kilkoma wyjątkami). Oznacza to więc, że przedsiębiorca, który wykonuje czynność na przełomie okresów rozliczeniowych nie będzie miał wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego, tak jak obecnie, gdy obowiązek podatkowy jest związany z dniem wystawienia faktury (nie później jednak niż 7. dnia od wykonania czynności).

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care