3 mln gospodarstw domowych wciąż bez szybkiego internetu

Polacy najchętniej kupują usługi u małych i średnich operatorów telekomunikacyjnych, ich udział w rynku stacjonarnych usług dostępu do internetu nieustannie rośnie i na koniec 2021 roku osiągnął rekordowe 38 proc. W czasie pandemii, w latach 2020-2021, na 900 tys. sprzedanych usług aż 530 tys. (59 proc.) stanowiły te oferowane przez mniejszych dostawców.

Rynek nie jest łaskawy dla dostawców usług telekomunikacyjnych. Operatorzy mierzą z coraz większymi wyzwaniami. Do największych należą: niski poziom cen, nasycenie sprzedaży usług, a także konkurencja ze dostawców OTT – zauważają analitycy Audytela. Na to nakładają się duże potrzeby inwestycyjne - w 2021 r. brakowało zasięgu NGA w 21,8 proc. gospodarstw domowych (3,1 mln), głównie w obszarach wiejskich.

„Przy tych wszystkich wyzwaniach sektor MŚP [małych lub średnich przedsiębiorstw – red.] radzi sobie bardzo dobrze. I dzieje się tak pomimo licznych trudności w procesie inwestycyjnym oraz minimalnym uwzględnieniu MŚP w finansowaniu z POPC. Pomimo niewielkiego udziału w projektach POPC, mali i średni operatorzy inwestują w światłowodowe technologie dostępowe i z sukcesem je sprzedają” – zauważa Grzegorz Bernatek, lead TMT analyst w Audytel SA, jeden z autorów raportu „Stan rynku telekomunikacyjnego. Rola sektora MŚP”.

Mali i średni operatorzy odpowiadają za ponad połowę inwestycji

Z raportu wynika, że cyfryzacja przyśpieszyła w ogromnej mierze dzięki mniejszym operatorom i realizowanym przez nich, głównie ze środków własnych, inwestycjom. Dane Audytela mówią jasno: w ostatnich trzech latach prawie milion gospodarstw domowych kupiło łącza FTTH od firm z sektora MŚP. Warto dodać, że byli to głównie klienci zamieszkujący obszary wiejskie i miasteczka, czyli tam, gdzie internet mobilny nie zapewnia wystarczającej jakości niezbędnej do komfortowej pracy i nauki zdalnej. Firma doradcza zwraca uwagę, że na tych terenach efekty inwestycji dużych operatorów, realizowanych ze środków Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, były niewielkie. Szacuje się, że na 3,2 mln adresów z dostępem światłowodowym, zaledwie około 20 proc. to wynik dofinansowywanych programów POPC.

Na stokach Kilimandżaro zainstalowano szybki internet

Ogółem, w latach 2016-2020, operatorzy z sektora MŚP objęli swoim zasięgiem 1,8 mln na 3,2 mln wszystkich punktów adresowych. Oznacza to, że mali i średni operatorzy odpowiadają za 56 proc. inwestycji światłowodowych w ostatnich 5 latach. Audytel szacuje łączną wysokość nakładów inwestycyjnych poniesionych przez nich w tym okresie na poziomie 4,2 – 6,9 mld zł w zależności od tego czy zostaną uwzględnione koszty przyłączy czy też nie.

Liczba usług MŚP wyraźnie zwiększyła się w okresie pandemii, co jest dowodem na efektywne działania inwestycyjne i sprzedażowe – zaznacza w raporcie Audytel. W 2021 r. udział MŚP w liczbie usług internetu stacjonarnego osiągnął 38 proc. Obecnie, w efekcie zrealizowanych inwestycji, 60 proc. zakończeń budynkowych sieci światłowodowych należy do operatorów MŚP. W 9,8 tys. miast w Polsce (55 proc. miast) zakończenia światłowodowe firm MŚP stanowią ponad 80 proc. wszystkich zasięgów światłowodowych.

Płacą wyższe podatki i zatrudniają

Analitycy Audytela zwracają uwagę na dużą rolę inwestycji realizowanych przez mniejszych operatorów dla lokalnych społeczności. Według szacunków firmy doradczej, na każde 1000 zł przychodów MŚP, aż 13,66 zł wraca do samorządów w postaci podatku CIT. To zupełnie inna sytuacja niż w przypadku dużych operatorów, gdzie do samorządów wraca ponad 3 razy mniej pieniędzy – zaledwie 42 gr na każdy 1000 zł. Z danych Audytela wynika ponadto, że podobnie jest z zyskiem z działalności telekomunikacyjnej. W przypadku mniejszych operatorów wraca on do lokalnych społeczności średnio stanowiąc 6,4 proc. procent przychodów w latach 2018-2020. Tymczasem duże firmy w tym okresie sumarycznie notowały stratę.

Mali i średni operatorzy mają również większy wpływ na zmniejszenie poziomu bezrobocia. Według analiz Audytela, sektor MŚP przeznaczył 16,4 proc. przychodów na zatrudnienie, podczas gdy duzi operatorzy 11,5 proc.

Mali i średni operatorzy budują lokalnie

Jednak, jak podkreślają analitycy Audytela w opublikowanym raporcie, w całej Polsce wciąż ponad 3,1 mln gospodarstw domowych nie ma dostępu do szerokopasmowego internetu. Z wyliczeń firmy doradczej wynika, że operatorzy z sektora MŚP mają potencjał do budowy ponad 300 tys. zakończeń światłowodowych rocznie i to bez dostępu do finansowania ze środków publicznych. W przypadku, gdyby to dofinansowanie otrzymali, ten potencjał byłby znacząco większy. To ważna informacja w kontekście planowanych inwestycji – Polska ma otrzymać na budowę sieci szerokopasmowych 2 mld euro – 1,2 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy na podłączenie adresów tam, gdzie nie ma sieci szerokopasmowych i 0,8 mld euro z FERC (Fundusz Europejski na Rozwój Cyfrowy) na modernizację istniejących sieci szerokopasmowych. W obu programach mają powstać sieci umożliwiające podłączenie do internetu o prędkości co najmniej 100 Mbps, z możliwości rozwoju do sieci gigabitowych.

Najwięcej dotacji dla dużych operatorów

Jednak, jak zwraca uwagę Audytel, publiczne pieniądze trafiły do tej pory przede wszystkim do największych rynkowych graczy. Najwięcej środków z naborów II-IV działania 1.1 POPC uzyskali: Inea i Fibee (33 proc.), Nexera (16,9 proc.), Orange (14,3 proc.) oraz Netia (12,3 proc.). Operatorzy z sektora MŚP otrzymali 18,5 proc. środków.

„To wartość nieproporcjonalna w stosunku do udziałów w rynku, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że mali i średni operatorzy są liderem pod względem budowy sieci światłowodowych w mniejszych miastach i obszarach wiejskich. W 9,8 tys. miast w Polsce (55 proc. miast) zakończenia światłowodowe firm MŚP stanowią ponad 80 proc. wszystkich zasięgów światłowodowych” – zwracają uwagę cytowani w komunikacie analitycy.

Według Audytela w nadchodzących latach wzrost segmentu IT będzie wyższy niż wzrost PKB. W 2024 roku łączna wartość rynku TMT (ang. Telecommunications, Media and Technology), tj. komunikacji elektronicznej, IT i gier, przekroczy 100 mld zł. Polska, obok Włoch, Niemiec i Francji ma najbardziej ambitny plan podłączenia światłowodu do domu i do budynku. Prognoza zakłada, że zasięg szybkiego internetu stacjonarnego wzrośnie niemal trzykrotnie – z obecnych kilkunastu do blisko 50 proc.