Zakaz pobierania weksli od pracowników

Pracodawcy, którzy stosują zabezpieczenia wekslowe w umowach z pracownikami tłumaczą, że ma to na celu ochronę mienia zakładu pracy w przypadku szkody wyrządzonej przez pracownika. Zdarza się również, że pracodawca uzależnia podpisanie właściwej umowy o pracę od podpisania umowy lojalnościowej zawierającej zabezpieczenie wekslowe. Praktykę tę często stosuje się przy pracy na stanowiskach np. sprzedawców, kelnerów, kasjerów albo tych pracowników, którym powierza się mienie pracodawcy: handlowców, kierowców, operatorów maszyn.

Kontrowersyjne zabezpieczenia

Stosowanie tego rodzaju zabezpieczeń jest kontrowersyjne, budzi także wątpliwości w orzecznictwie sądów co do ich zgodności z prawem. Obecnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa stanowisko, zgodnie z którym wystawienie weksla gwarancyjnego jako środka zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody  wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy jest nieważne. Przykładowo - w wyroku z 26 stycznia 2011 r. Sąd Najwyższy orzekł, że przepisy kodeksu pracy regulują całościowo (z nielicznymi wyjątkami usprawiedliwiającymi stosowanie przepisów kodeksu cywilnego) zasady odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy i wykluczają stosowanie w tym zakresie zabezpieczeń wekslowych na podstawie prawa wekslowego. W wyroku z 26 stycznia 2011 r.  Sąd Najwyższy odniósł się wprost jedynie do zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy. Z uzasadnienia wyroku wynika jednak, że zawarte w nim stwierdzenia można zastosować do wszystkich  roszczeń ze stosunku pracy, a niemożność dochodzenia zaspokojenia wekslowego na podstawie nieważnego weksla dotyczy nie tylko nabywcy weksla, lecz również każdorazowego posiadacza takiego weksla.

Proponowane rozwiązania

Złożony w Sejmie przez klub Platformy Obywatelskiej projekt zmian w kodeksie pracy ma na celu usunięcie istniejących obecnie wątpliwości związanych z dopuszczalnością stosowania zabezpieczeń wekslowych w stosunkach pracy. Projekt nowelizacji przewiduje, że wystawienie weksla lub oświadczenie pracownika o poddaniu się egzekucji, a także uznanie przez pracownika długu, które mają na celu zabezpieczenie przyszłych roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy, są nieważne. Jednocześnie nieważność weksla będzie dotyczyła każdego posiadacza  takiego weksla, który nie będzie mógł dochodzić zaspokojenia wekslowego na jego podstawie.

Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów

Projekt wprowadza także sankcję za brak przestrzegania przez pracodawców powyższego zakazu. Pracodawca (albo osoba działająca w jego imieniu), który zażąda wystawienia weksla, złożenia oświadczenie pracownika o poddaniu się egzekucji lub uznania przez pracownika długu, mających na celu zabezpieczenie przyszłych roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy lub przyjmie taki weksel, oświadczenie lub uznanie podlegać będzie karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.

autor:
Kancelaria Prawna Skarbiec