Nowe przepisy o zatrudnianiu pracowników młodocianych

30 września wchodzi w życie nowe rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

"Czasu na przygotowanie się do nowych wymogów nie pozostało wiele, a stosowanie nowych przepisów przez pracodawców z całą pewnością będzie weryfikowane przez inspektorów PIP" – powiedziała PAP Jurkiewicz.

Definicja - pracownik młodzociany

Przypomniała, że młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy i przepisów wykonawczych jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.

Dodała, że wolno zatrudniać młodocianych, którzy ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową bądź przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowia.

Przypomniała także, że z Kodeksu pracy wynika, że nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych, których wykaz ustala w drodze rozporządzenia Rada Ministrów.

30 września 2023 r. traci moc rozporządzenie Rady Ministrów 24.08.2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Zastąpi je nowa regulacją – rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Podobnie jak rozporządzenie wcześniejsze zawiera ono dwa rodzaje wykazów prac – wykaz prac wzbronionych młodocianym i wykaz zawierający prace, do których można zatrudnić młodocianych w wieku powyżej 16 lat, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego.

"Oznacza to, że prace w drugim wykazie dalej są pracami wzbronionymi – jednak ich wykonywanie dopuszczone jest warunkowo na określonych zasadach" – wyjaśniła Jurkiewicz. Dodała, że dopuszczenie młodocianych do tych prac powinna poprzedzać ocena ryzyka zawodowego.

"Trzeba pamiętać, że ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzona każdorazowo przed zmianą miejsca pracy młodocianego lub sposobu wykonywania pracy" – zaznaczyła Jurkiewicz.

Zwróciła uwagę, że stworzenie oceny ryzyka zawodowego nie kończy formalności związanych z bezpieczeństwem pracy pracowników młodocianych.

"Pracodawca musi ustalić wykaz prac wzbronionych, jak również wykaz prac wzbronionych – dozwolonych w ograniczonym zakresie w ramach przygotowania zawodowego oraz podać go do wiadomości pracowników, ale w ustalaniu takiego wykazu obligatoryjnie powinien uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi" – dodała.

Zmienia się także wynagrodzenie pracownika młodocianego. Od 1 września 2023 r. wzrośnie o 3 proc.

"Tak wynika z rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania, które wejdzie w życie 1 września 2023 r." – wyjaśniła Jurkiewicz.

Przypomniała, że młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale.

Od 1 września 2023 r. wskaźnik ten wzrośnie o 3 proc. i będzie wynosił: nie mniej niż 8 proc. – w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; nie mniej niż 9 proc. – w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; nie mniej niż 10 proc. – w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole.

Od 1 września 2023 r. wysokość wynagrodzenia pracownika młodocianego będzie ustalana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim kwartale.

Od 1 września 2023 r. wzrośnie również wynagrodzenie młodocianych odbywających przyuczenie do wykonywania określonej pracy i będzie wynosiło nie mniej niż 7 proc. wynagrodzenia (obecnie 4 proc.).

Jurkiewicz zwróciła uwagę, że w związku z wprowadzanymi zmianami będą możliwe kontrole inspektora Państwowej Inspekcji Pracy.

"Problematyka bezpieczeństwa i higieny pracy młodocianych znajduje się w szczególnej orbicie zainteresowania inspektorów. Zatem przygotowanie się do zmian związanych z zatrudnianiem młodocianych będzie sporym wyzwaniem dla i tak już przeciążonych zmianami w prawie pracy, działów kadr oraz BHP" – podsumowała Jurkiewicz.

Monika Jurkiewicz jest radcą prawnym, specjalistą i praktykiem prawa pracy, ochrony danych osobowych i odpowiedzialności za produkt. Jest członkiem European Employment Lawyers Association.