W 2020 roku wzrosła w Polsce liczba pracowników z Rosji, Kazachstanu i Uzbekistanu

Prof. dr hab. Krystyna Gomółka i prof. dr hab. Małgorzata Gawrycka z Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej przyjrzały się migracji zarobkowej do Polski z krajów byłego ZSRR przez ostatnie kilkanaście lat.

W 2020 r. wydano 406 tys. pozwoleń na pracę dla cudzoziemców

W analizie wskazały, że w 2020 r. w Polsce wydano 406 tys. pozwoleń na pracę dla cudzoziemców. W porównaniu z 2019 r. nastąpił spadek o 9 proc. (wówczas 444 tys. wydanych pozwoleń), który przełamał wzrostowy trend obserwowany od kilkunastu lat. W stosunku do 2010 r. liczba pozwoleń wzrosła jednak 10-krotnie, a w stosunku do 2004 r., gdy Polska wchodziła do UE, 30-krotnie. Wówczas decyzja o zatrudnieniu imigrantów była wydana w 13 tysiącach przypadków.

Najliczniejszą grupą imigrantów zarobkowych w Polsce są Ukraińcy – według danych GUS w 2020 r. otrzymali 295 tys. pozwoleń na pracę, czyli ponad 20 razy więcej niż w 2010 r. Kolejne mniejszości to Białorusini – 27 tys. pozwoleń, Gruzini – 8 tys. i Mołdawianie – 7,6 tys. Co prawda ogólna liczba wydanych pozwoleń spadła w porównaniu z poprzednim rokiem, jednak dla niektórych krajów wydano ich o wiele więcej – na przykład dla obywateli Rosji, Kazachstanu i Turkmenistanu. Od 2004 r. najbardziej wzrosła liczba pracowników z Uzbekistanu – z 5 osób do prawie 6 tysięcy. Z kolei obywatele krajów nadbałtyckich przenoszą się do Polski znacznie rzadziej - zauważają ekonomistki.

"Ukrainiec mieszkający w Zaporożu może wybrać pracę w odległej o kilkaset kilometrów Rosji i zarobić więcej niż w swojej ojczyźnie. Woli jednak przejechać około 1500 kilometrów, żeby dostać się do Polski i pracować tutaj, bo oznacza to dla niego nie tylko znacznie wyższe płace niemożliwe do osiągnięcia np. w Rosji czy innych krajach byłego ZSRR, ale też poprawę ogólnego komfortu i jakości życia" – podkreśliła prof. Gomółka.

Najwięcej imigrantów znajduje zatrudnienie w branży budowlanej

Najwięcej imigrantów ze Wschodu znajduje zatrudnienie w branży budowlanej. Spora grupa to pracownicy magazynów, ale też mechanicy, kosmetyczki, kierowcy i pomocnicy w gospodarstwach domowych. Inaczej jest w przypadku Rosjan, którzy rzadko stają się pracownikami najemnymi. Najczęściej pracują w sektorze usług jako kadra zarządzająca. Wielu z nich to także informatycy i artyści.

Ekonomistki podkreślają, że Białorusini od niedawna wymieniają Polskę jako pierwszy cel migracji zarobkowej. W sondażu przeprowadzonym przez Ośrodek Studiów Wschodnich nasz kraj wyprzedził pod tym względem Rosję i większość krajów Europy Zachodniej, m.in. ze względu na brak stagnacji gospodarczej i pozytywną postawę po kryzysie politycznym na Białorusi z 2020 r. Obecnie Białorusini najczęściej pracują w Polsce jako wykwalifikowani robotnicy lub przy pracach prostych.

"Pracownicy ze Wschodu są inni niż 10 lat temu. Wcześniej chętniej przyjeżdżali na okres od 3 miesięcy do pół roku, teraz najwięcej osób przebywa w Polsce od 6 miesięcy do 2 lat. Konieczne jest wprowadzenie dalszych ułatwień pobytu oraz uwzględnianie kwalifikacji migrantów, dzięki którym uzupełnimy niedobory na rynku pracy" – zaznaczyła prof. Gawrycka.

Zdaniem ekonomistek, potrzebne są też mechanizmy zachęcające studentów z zagranicy do pozostania w Polsce. "Wzrost liczby studentów z krajów byłego Związku Radzieckiego można ocenić pozytywnie, szczególnie w obliczu zmian demograficznych. Stworzenie odpowiednich warunków dla absolwentów może poprawić funkcjonowanie polskiego rynku pracy nie tylko obecnie, ale i w przyszłości. Należałoby zbudować system wsparcia dla tych, którzy zdecydują się na pozostanie w Polsce po zakończeniu edukacji, np. osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych z branży IT" – uważa prof. Gawrycka.

W roku akademickim 2020/21 na polskich uczelniach studiowało 84 tys. obcokrajowców, o 3 proc. więcej niż rok wcześniej (82 tys.). Łącznie z krajów byłego ZSRR pochodziło wtedy 54,7 tys. studentów – najwięcej z Ukrainy (39 tys.) i Białorusi (8,3 tys.). Ekspertki zauważają, że tylko jeden na trzech Białorusinów studiujących obecnie w naszym kraju ma korzenie polskie, podczas gdy na początku lat 90-tych większość obcokrajowców studiujących w Polsce miała polskie pochodzenie i otrzymywała stypendium ze środków rządowych.

Najmniejszym zainteresowaniem studia w Polsce cieszą się wśród Estończyków, Łotyszy, obywateli Turkmenistanu i Armenii.