Podatek tonażowy: uproszczona forma rozliczeń z fiskusem, ale dla wybranych

Podatek tonażowy został wprowadzony do polskiego systemu podatkowego dopiero w 2006 roku na mocy ustawy o podatku tonażowym. Głównym wyznacznikiem tego podatku, odróżniającym go od innych form opodatkowania, jest przede wszystkim bardzo wąskie grono podatników uprawnionych do jego stosowania. Ponadto dochód obliczany jest na podstawie ryczałtu, a podstawa opodatkowania ulega pomniejszeniu tylko w wyniku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Na szczególną uwagę zasługują  motywy, jakimi kierował się ustawodawca, wprowadzając taką formę opodatkowania. Należy podkreślić, że głównym celem implementacji tego podatku było zwiększenie konkurencyjności armatorów operujących statkami pod polską banderą.

Podatnicy podatku tonażowego
W myśl ustawy o podatku tonażowym do korzystania z tej formy opodatkowania uprawnieni są armatorzy eksploatujący morskie statki handlowe w żegludze międzynarodowej. Pod pojęciem armatora rozumie się osobę fizyczną lub prawną, wspólników spółek cywilnych, a także osoby zagraniczne, prowadzące działalność gospodarczą na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto obowiązkowe jest spełnienie jednego z trzech wymienionych w ustawie warunków. Przede wszystkim podatnik, który może zostać zakwalifikowany jako armator posiadający prawo do korzystania z formy opodatkowania podatkiem tonażowym, powinien posiadać ważny dokument zgodności oraz uprawiać żeglugę statkiem handlowym, pływającym pod polską banderą. Oczywiste jest, że skoro żegluga ta musi posiadać status żeglugi międzynarodowej, to sformułowanie to oznacza, że odbywa się ona pomiędzy portami z uwzględnieniem tych znajdujących się poza wodami terytorialnymi Polski.

Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że tylko armatorzy prowadzący działalność polegającą na świadczeniu usług w żegludze międzynarodowej, z wykorzystaniem statków o pojemności brutto powyżej 100 GT, podlegają opodatkowaniu podatkiem tonażowym. Bardzo istotne wydaje się ograniczenie mówiące, że działalność podlegająca tej formie opodatkowania to w zasadzie działalność handlowo-przewozowa wraz z innymi pobocznymi usługami. Niestety żegluga pasażerska, jak również rejsy związane z wykonywaniem różnego rodzaju prac podwodnych nie mogą zostać objęte podatkiem tonażowym.

Specyficzny sposób obliczania podatku tonażowego
Podstawę opodatkowania podatkiem tonażowym stanowi dochód armatora z działalności gospodarczej, odpowiadający iloczynowi dobowej stawki ustalonej zgodnie z art. 5 ustawy oraz okresu eksploatacji w danym miesiącu wszystkich należących do armatora statków, z których dochód opodatkowany jest podatkiem tonażowym. Ulega ona obniżeniu o kwotę stawek na ubezpieczenie społeczne, zapłaconych przez podatnika w roku podatkowym.  Dobową stawkę ustala się w zależności od pojemności netto statku, od każdych 100 NT, według stawek wyrażonych w euro, określonych w tabeli zaprezentowanej w art. 5 wspomnianej już ustawy. Ponieważ wartości wyrażone są w euro, przelicza się je na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia miesiąca, za który stawka ta jest obliczana. Ponadto należy zaznaczyć, że stawka podatku tonażowego wynosi 19%.

Podatnik powinien przy tym wiedzieć, że armatorzy zobowiązani są do obliczania wartości podatku za każdy miesiąc roku podatkowego i wpłaty tegoż podatku bez wezwania w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za miesiąc grudzień – w terminie złożenia zeznania. Ponadto są oni zobowiązani do złożenia stosownego zeznania o wysokości podatku tonażowego, należnego za dany rok podatkowy, do dnia 31 stycznia roku następnego.

Wybór podatku tonażowego jako alternatywa dla podatku dochodowego
Podatnik powinien brać pod uwagę fakt, że wybór tej formy opodatkowania stanowi alternatywę dla podatku dochodowego. Ponadto nie ma możliwości łączenia różnych rodzajów osiąganego dochodu w celu wspólnego rozliczenia należności wobec fiskusa. Podatnik, decydując się na podatek tonażowy, musi liczyć się z kilkoma konsekwencjami. Przede wszystkim wybierając opodatkowanie w formie podatku tonażowego, podatnik zobowiązany jest do złożenia w organie podatkowym stosownego wniosku. Ponadto rozpoczęcie stosowania tej metody obliczania należności wobec fiskusa jest wiążące na kolejne 5 lat. Dopiero po upływie tego okresu można powrócić do innej formy opodatkowania. Armatorzy rezygnujący z podatku tonażowego przez kolejne 3 lata nie mogą powrócić do tej uproszczonej formy opodatkowania. Kolejnym wymogiem jest prowadzenie w okresie opodatkowania podatkiem tonażowym odrębnego wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych związanych z działalnością gospodarczą podlegającą podatkowi tonażowemu.

Małgorzata Jawińska, księgowa Tax Care
Elżbieta Węcławik, Tax Care