KRRiT: rynek stosuje się do samoregulacji w zakresie ochrony dzieci w tv i internecie

Zespół Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ds. monitoringu przez rok sprawdzał skuteczność zasad samoregulacyjnych, przyjętych przez rynek w zakresie reklam żywności w programach dla dzieci, ochrony małoletnich w audiowizualnych usługach medialnych na żądanie (VOD) oraz przestrzegania zasad Karta Ochrony Dzieci w Reklamie.

Kanały dziecięce dobrze chronione przed niepożądaną reklamą

Według regulacji, audycjom dla dzieci nie powinny towarzyszyć przekazy handlowe, które odnoszą się do produktów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których ilość w nadmiernej diecie dziecka jest niewskazana (dotyczy to m.in. słonych przekąsek, słodyczy, słodkich napojów).

Dokument samoregulacyjny w tej sprawie podpisywała KRRiT, Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy, Polska Federacja Producentów Żywności, Instytut Żywności i Żywienia oraz nadawcy telewizyjni (m.in. ATM Grupa, Canal+ Polska, Telewizja Polsat, TVP, TVN, Telewizja Puls). To, jak sygnatariusze porozumienia stosowali się do przepisów, sprawdzano w II półroczu 2019 roku i I półroczu 2020 roku.

Pod uwagę brano ponad milion reklam w programach dla dzieci w kanałach dziecięcych. Z analizy wynika, że podczas audycji, przed nimi lub po, brak było reklam słodyczy, słodkich napojów, chipsów i słonych przekąsek.

Jednak na początku lipca 2019 roku zanotowano ponad 100 reklam z produktami typu fast food w programach dla dzieci. Natomiast w programach uniwersalnych (np. TVP1, Polsat, TVN) 1 proc. stanowiły produkty dla dzieci, żywność – 17 proc., a 7 proc. – sklepów spożywczych.

Siedem naruszeń dotyczących ochrony małoletnich w usługach VOD

Według ustawy o radiofonii i telewizji zabronione jest udostępnianie audiowizualnej usługi na żądanie (VOD) bez stosowania zabezpieczeń, mających na celu ochronę małoletnich; istnieje także obowiązek odpowiedniego oznaczania audycji pod względem kategorii wiekowych (z oznakowaniem od lat 12, 16, 18 – przyp.red.)

Dodatkowo akt samoregulacyjny uchwałą zarządu IAB Polska w tej sprawie przyjęto w 2014 roku, zgodnie z którym treści nieodpowiednie dla małoletnich muszą być udostępnione tylko i wyłącznie przy zastosowaniu odpowiednich zabezpieczeń technicznych lub innych środków.

Analiza KRRiT objęła siedmiu dostawców serwisów VOD pod kątem przestrzegania przepisów prawa, w sumie 352 audycje i zwiastuny. Departament monitoringu KRRiT sprawdził czy treści są dopasowane pod kątem odpowiedniej kategorii wiekowej i skuteczności stosowanych zabezpieczeń z uwzględnieniem filmów sensacyjnych i horrorów. Na 352 audycje stwierdzono 7 naruszeń (tj. skuteczność samoregulacji oceniono na poziomie 98 proc.).

Karta Ochrony Dzieci w reklamie stosowana w praktyce

We wrześniu 2019 roku główni nadawcy telewizyjni oraz dostawcy usług VOD zrzeszeni w Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy podpisali Kartę Ochrony Dzieci w Reklamie, która miała wyeliminować m.in. przekazy handlowe zawierające podteksty seksualne, podważające autorytet rodziców czy przedstawiały fałszywy obraz relacji seksualnej.

Sygnatariusze Karty założyli, że będą dążyć do ochrony dzieci jako adresatów przekazów reklamowych oraz do ograniczenia nieuzasadnionej, niezwiązanej z naturą produktu oraz z koncepcją przekazu reklamowego ekspozycji aktorów dziecięcych występujących w reklamach.

Zespół monitoringu KRRiT w lipcu i sierpniu 2020 roku przeanalizował ponad 1,7 mln reklam pod kątem zgodności zapisów z Kartą Ochrony Dzieci w reklamie. Z tego 99,6 proc. przekazów było zgodnych z wymogami dokumentu, a tylko dwa spoty wzbudziły wątpliwości.

Z kolei jeśli chodzi o monitoring treści VoD, przeprowadzony od stycznia do czerwca 2020 roku na próbie 480 reklam w 16 serwisach VOD – nie stwierdzono żadnych naruszeń.

- Widzimy pozytywne efekty samoregulacji i podejmowania odpowiedzialności przez dostawców usług medialnych i innych interesariuszy - reklamodawców, agencji marketingowych, producentów żywności  i innych - za emitowane treści audiowizualne, poprzez dobrowolne przyjmowanie dodatkowych, wspólnie uzgodnionych obowiązków i ograniczeń. Obok ustawowych regulacji i środków służących ochronie konsumentów, KRRiT inicjuje i aktywnie wspiera akty samoregulacyjne rynku uzupełniające prawo stanowione - komentował podczas wideo konferencji Witold Kołodziejski, przewodniczący KRRiT.

Zadowolenia z wyników monitoringu nie kryła także Agnieszka Kępińska-Sadowska, prezes Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy.

- Jednogłośnie opowiadamy się za tym, że przekazy reklamowe skierowane do dzieci i z udziałem dzieci muszą spełniać najwyższe normy etyczne. Wyniki monitoringu udowadniają, że rynek reklamowy potrafi bardzo skutecznie i proaktywnie opracowywać i realizować ważne zobowiązania samoregulacyjne, takie jak ochrona najmłodszych - stwierdziła.

Rada Reklamy działa od 2006 roku na rzecz samoregulacji, uzupełniając Kodeks Etyki Reklamy o nowe zobowiązania samoregulacyjne branży reklamowej w Polsce. Do tej pory powstały następujące dokumenty samoregulacyjne: Standardy reklamy piwa w 2013 roku, Standardy reklamy żywności skierowanej do dzieci w 2014 roku, Karta ochrony dzieci w reklamie w 2019 roku oraz Dokument techniczny dotyczący oświadczeń o produktach kosmetycznych.

Celem Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy jest eliminowanie nieetycznego i nieuczciwego przekazu reklamowego oraz promowanie najwyższych standardów komunikacji poprzez upowszechnianie Kodeksu Etyki Reklamy oraz nadzór nad przestrzeganiem jego zapisów.