Łatwiejszy dostęp do zawodu księgowego i doradcy podatkowego. "Może doprowadzić do nasilenia oszustw podatkowych"

– Księgowi i doradcy podatkowi to dwa najważniejsze zawody finansowe w tej deregulacji. W przypadku księgowych uprawnionych do usługowego prowadzenia ksiąg, deregulacja idzie bardzo daleko. Ustawodawca postanowił, że nie będą już wydawane dotychczasowe uprawnienia, certyfikaty Ministerstwa Finansów. To oznacza, że uprawnienia do prowadzenia ksiąg rachunkowych będzie miał praktycznie każdy – ocenia Tomasz Michalik, doradca podatkowy, partner w kancelarii Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.

Obecnie absolwenci studiów mogą prowadzić księgi po odbyciu trzyletniego stażu w księgowości lub uzyskaniu certyfikatu. Po wejściu w życie deregulacji zostać księgowym będzie mogła niemal każda pełnoletnia osoba, niekarana za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów. Każdy, kto wykonuje usługową działalność księgową, będzie też musiał wykupić odpowiednie ubezpieczenie.

– Te przepisy wprowadzone w odniesieniu do księgowych będzie niezmiernie trudno egzekwować. Trudno powiedzieć, czy rzeczywiście osoby wykonujące te czynności będą faktycznie zobligowane do tego, żeby się ubezpieczyć – zaznacza ekspert.

W przypadku doradcy podatkowego zmiany nie ingerują tak mocno w strukturę samego zawodu, ułatwiają natomiast dostęp do wykonywania czynności doradztwa podatkowego.

– Niektóre czynności do tej pory zastrzeżone dla doradców podatkowych będą mogły być wykonywane również przez inne osoby. To pochodna głębokiej deregulacji zawodu księgowego, bo niemal każdy będzie mógł prowadzić księgi rachunkowe, podatkowe, ewidencję czy składać deklaracje podatkowe. Natomiast reprezentowanie klientów przed organami podatkowymi czy sądami administracyjnym ma przysługiwać doradcom podatkowym – podkreśla Michalik.

Nie zmieniają się warunki, które należy spełnić, aby zostać doradcą podatkowym – obowiązkowe jest wykształcenie wyższe i zdanie państwowego egzaminu. Pewna zmiana dotyczy tylko długości praktyk, jakie należy odbyć. Zostaną one skrócone z dwóch lat do pół roku, ale jak zaznacza ekspert, będą one znacznie bardziej intensywne.

Choć wprowadzone zmiany mają nie tylko ułatwić dostęp do zawodu, lecz także zmniejszyć koszty usług, co ma sprawić, że będą korzystne one dla klientów, to zdaniem ekspertów część z nich może okazać się ryzykowna. Doradca podatkowy w przypadku naruszenia etyki zawodowej może stracić pracę, natomiast osoby, które po deregulacji będą mogły wykonywać czynności doradcze, nie będą związane żadnymi zasadami.

– Mogą się więc nasilić wszystkie próby wyłudzenia podatków. Pojawi się rynek drobnych cwaniaczków, którzy nie będąc związani żadnymi regułami z państwem, będą zachęcali do działań, jakich doradca nie mógłby polecić – przewiduje Tomasz Michalik.

Deregulacja może też spowodować wzrost konkurencji na rynku usług finansowych. Możliwe, że pojawi się więcej firm oferujących mniej skomplikowane usługi (np. prowadzenie ksiąg rachunkowych), nie powinno być to jednak odczuwalne w skali makro.

– Obecnie na rynku jest ok. 9 tys. doradców podatkowych i blisko 100 tys. księgowych. Ilu więcej może się ich pojawić? W skali mikro, w małym miasteczku, gdzie obok dwóch działających firm pojawią się dwa nowe podmioty oferujące usługi księgowe, poziom konkurencji może się zmienić. Ale na dłuższą metę przetrwają ci, którzy będą w stanie zaoferować klientom jakość, a to nie zawsze będzie udziałem osób, które nie mają żadnych kwalifikacji – ocenia Michalik.

Zmiany wprowadzone przez deregulację oparte są w dużej mierze na modelu niemieckim, austriackim i czeskim. To państwa, gdzie regulacja idzie najdalej, a doradca podatkowy jest zawodem zaufania publicznego. W części państw europejskich regulacje dotykają wyłącznie niektórych obszarów.

– Chroniony jest na przykład tytuł doradcy podatkowego, ale w gruncie rzeczy czynności doradcy podatkowego mogą być wykonywane przez wiele podmiotów. Tak jest na Węgrzech i Wielkiej Brytanii. We Francji natomiast doradca podatkowy musi mieć wykształcenie prawnicze, które u nas nie jest wymagane. Są też kraje, gdzie zawód doradcy nie jest w żaden sposób regulowany – mówi Michalik.

Zmiany, które wejdą w życie w sierpniu, dotkną również architektów, urbanistów i inżynierów budowlanych. Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało trzy transze, które mają ułatwić wykonywanie ponad 240 zawodów. Obecnie trwają konsultacje społeczne dotyczące kolejnych zawodów.