Kiedy można odmówić pracy z powodu upału

Ani ogólne przepisy bhp, ani Kodeks pracy nie przewidują górnej granicy temperatury w miejscu pracy, powyżej której pracodawca musiałby akceptować odmowę pracownika do wykonywania pracy. Określona jest natomiast dopuszczalna minimalna temperatura pomieszczeń pracy oraz jest mowa o obowiązku zapewnienia pracownikowi temperatury adekwatnej do rodzaju pracy, jaką wykonuje.

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania, nie niższą niż 14 °C, chyba że musi ona być niższa ze względów technologicznych (np. w chłodniach). Przy lekkiej pracy fizycznej oraz w pomieszczeniach biurowych temperatura w miejscu pracy nie może być niższa niż 18 °C (§ 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).

Upał w biurze

Jeśli temperatura w biurze przekroczy przyjęte maksimum, do pracy mogą nie przyjść pracownicy młodociani oraz ci, dla których takie warunki powodowałyby zagrożenie zdrowia lub życia.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 „Wykaz prac wzbronionych młodocianym” do rozporządzenia Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudnienia przy niektórych z tych prac, zabrania się zatrudniać młodocianych do wykonywania prac w pomieszczeniach, w których temperatura przekracza 30 °C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65% (część II, podpunkt 11 załącznika).

Z kolei art. 210 § 1 Kodeksu pracy mówi o prawie pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo kiedy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Wystarczy, że pracownik niezwłocznie powiadomi przełożonego o swojej nieobecności. W orzecznictwie sądów podkreślone natomiast zostało, że prawo to można wykorzystać jedynie, jeśli jednocześnie dochodzi do przekroczenia temperatur, a to powoduje zagrożenie zdrowia lub życia podwładnego.

To pracownik ocenia skalę zagrożenia. Wszelkie spory między szefem a pracownikiem o to, co stanowi bezpośrednie zagrożenie jego zdrowia lub życia rozstrzygnie sąd pracy.

Obowiązki pracodawcy przy wysokich temperaturach

Pracodawca powinien – przede wszystkim w lecie – zabezpieczać stanowiska pracy przed niekontrolowaną emisją ciepła oraz dbać o wymianę powietrza, jaka wynika z potrzeb użytkowych i funkcji pomieszczeń pracy, bilansu ciepła czy wilgotności. Niektóre pozostałe obowiązki pracodawcy przedstawia poniższa tabela.

Wybrane fragmenty ogólnych przepisów bhp

Ponadto, zgodnie z § 15 pkt 2 ogólnych przepisów bhp, w pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, tj. wysoka temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp., powinny być zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych. Może tutaj chodzić np. o klimatyzatory.

Jeśli w firmie zainstalowana jest klimatyzacja czy wentylacja, trzeba pamiętać, aby powietrze doprowadzane do pomieszczeń pracy z zewnątrz było oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia (§ 35 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy). Poza tym, klimatyzacja czy wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy (z wyjątkiem wentylacji awaryjnej), a zimne powietrze wychodzące z takiego urządzenia nie powinno bezpośrednio „dmuchać” na stanowisko pracy pracownika (§ 35 pkt 2, 3 ww. rozporządzenia).

Katarzyna Miazek, Tax Care