Europejskie organizacje dziennikarskie zarzucają polskim władzom nękanie niezależnych mediów

Ponad tydzień temu władze Narodowego Banku Polskiego skierowały do sądu wnioski, żeby w ramach zabezpieczenia roszczeń tymczasowo usunąć sześć tekstów z „Gazety Wyborczej” i dwa z „Newsweeka” opisujących związki prezesa NBP z aferą KNF.

We wnioskach wskazano siedem tekstów z „GW”: „Afera KNF. Frakcje PiS walczą o władzę” Dominiki Wielowieyskiej z 14 listopada, „Rekieterzy z państwa PiS” Wojciecha Czuchnowskiego i Jarosława Kurskiego z 16 listopada, „Nowe nagrania z KNF” Agnieszki Kublik i Czuchnowskiego z 19 listopada, „Polacy, nic się nie stało” Wielowieyskiej z 19 listopada, „Adam Glapiński brzydko się chwyta” Czuchnowskiego i Kurskiego z 20 listopada, „Samobójcza taktyka PiS” Wielowieyskiej z 21 listopada oraz „Rodzinny układ wokół NBP” Czuchnowskiego i Rafała Wójcika z 22 listopada. Wnioski dotyczą też dwóch artykułów z „Newsweek Polska”.

HFPC krytykuje wnioski NBP ws. tekstów „Gazety Wyborczej” i „Newsweeka”: mogą osłabić kontrolę społeczną władzy

Próba uciszenia dziennikarzy "Gazety Wyborczej"

W piątek Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy – Europejska Federacja Dziennikarzy poinformowała Radę Europy o próbie uciszenia dziennikarzy "Wyborczej".

Zgłoszenie pojawiło się na platformie Rady Europy, która służy do gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o poważnych naruszeniach wolności słowa i nienaruszalności dziennikarzy w państwach członkowskich Rady Europy.
Dzięki tej platformie można powiadomić organy i instytucje Rady Europy o niepokojących zjawiskach, a Rada może na nie odpowiedzieć z odpowiednim wyprzedzeniem i w skoordynowany sposób.

Alerty o naruszaniu wolności mediów mogą zgłaszać tylko współpracujące z Radą Europy organizacje dziennikarskie. Platforma umożliwia także ustosunkowanie się do zarzutów przez instytucję czy osobę wskazane w ostrzeżeniu jako "zagrożenie".

Nękanie polskich dziennikarzy

Głos zabrali również Reporterzy bez Granic (RSF). Wezwali polskie władze, by przestały nękać i zastraszać polskich dziennikarzy i media. - Całe to szykanowanie jest częścią kampanii, którą rząd polski prowadzi przeciwko niezależnym mediom od 2015 roku. Kampanii mającej na celu ekonomiczną krytykę nieprzychylnych władzy mediów, uniemożliwienie dziennikarzom prowadzenia śledztw - powiedziała Pauline Adès-Mével, szefowa działu RSF w Unii Europejskiej i Bałkanów. - Polski rząd przekształcił państwowe media w narzędzie propagandowe i stara się zrobić to samo z reporterami śledczymi i niezależnymi mediami. RSF popiera wezwanie "Gazety Wyborczej" by bronić wolności prasy, a nie kłaniać się władzom  - dodała.

Polska od 2016 roku systematycznie spada w opracowywanym przez Reporterów bez Granic rankingu wolności mediów. W bieżącym zestawieniu, opublikowanym wiosną br., zajmuje 58. miejsce na 180 krajów.

Prawnicy o tekście Wojciecha Cieśli w „Newsweek Polska”. „Sprawa nie jest represyjna wobec dziennikarza i całego środowiska”

"Potężny atak władz państwowych"

List do obu tych organizacji skierowało w piątek Towarzystwo Dziennikarskie. Oceniło w nim, że „w ostatnich dniach jesteśmy w Polsce świadkami potężnego ataku władz państwowych i rządzącej partii na niezależne media. Dochodzi do zastraszania i nękania dziennikarzy wielu redakcji przez służby, policję, prokuraturę i kluczowe instytucje publiczne”.

Podkreślono, że media ujawniające ważne problemy społeczne (neonazizm), patologie czy przestępczość dotykającą instytucje państwa (przekroczenie uprawnień, korupcja, nepotyzm) doświadczają różnego rodzaju szykan i retorsji. Począwszy od pozwów sądowych, prób cenzurowania publikacji, aż po nękanie wezwaniami do prokuratury i na policję.

"Celem ataków są między innymi dziennikarze, którzy ujawnili lub komentowali kulisy zawiadomienia złożonego do prokuratury przez bankiera Leszka Czarneckiego w sprawie podejrzenia korupcji Marka. Ch., byłego szefa Komisji Nadzoru Finansowego. Każdy artykuł lub komentarz wskazujący na związek Marka Ch. z ludźmi obecnej władzy, zwłaszcza z szefem Narodowego Banku Polskiego Adamem Glapińskim, spotyka się z próbami zastrasza mediów: pozwami i wnioskami o ocenzurowanie opublikowanych artykułów, żądaniem usunięcia tekstów ze stron internetowych, a nawet zniszczenia wydań papierowych z inkryminowanymi tekstami” - piszą władze Towarzystwa Dziennikarskiego.

Na końcu listu apelują do wszystkich organizacji broniących wolności mediów i niezależności dziennikarzy o interwencję, argumentując, że wolność słowa w Polsce jest poważnie zagrożona.

Pełna treść listu Towarzystwa Dziennikarskiego:

„ Do Światowej i Europejskiej Federacji Dziennikarskich, Reporterów bez Granic i innych organizacji broniących wolności mediów

Koleżanki i Koledzy,

w ostatnich dniach jesteśmy w Polsce świadkami potężnego ataku władz państwowych i rządzącej partii na niezależne media. Dochodzi do zastraszania i nękania dziennikarzy wielu redakcji przez służby, policję, prokuraturę i kluczowe instytucje publiczne. Media ujawniające ważne problemy społeczne (neonazizm), patologie czy przestępczość dotykającą instytucje państwa (przekroczenie uprawnień, korupcja, nepotyzm) doświadczają różnego rodzaju szykan i retorsji. Począwszy od pozwów sądowych, prób cenzurowania publikacji, aż po nękanie wezwaniami do prokuratury i na policję. Partia rządząca i kontrolowane przez nią instytucje zasypały media pozwami. „Gazeta Wyborcza” ma już 20 spraw sądowych wytaczanych przez polityków, organy państwowe i spółki skarbu państwa. Część z nich zmierza do wydania gazecie zakazu pisania o niektórych tematach, a więc ma charakter cenzorski.

Celem ataków są między innymi dziennikarze, którzy ujawnili lub komentowali kulisy zawiadomienia złożonego do prokuratury przez bankiera Leszka Czarneckiego w sprawie podejrzenia korupcji Marka. Ch., byłego szefa Komisji Nadzoru Finansowego. Każdy artykuł lub komentarz wskazujący na związek Marka Ch. z ludźmi obecnej władzy, zwłaszcza z szefem Narodowego Banku Polskiego Adamem Glapińskim, spotyka się z próbami zastrasza mediów: pozwami i wnioskami o ocenzurowanie opublikowanych artykułów, żądaniem usunięcia tekstów ze stron internetowych, a nawet zniszczenia wydań papierowych z inkryminowanymi tekstami.

Funkcjonariusze służb - konkretnie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego-  złożyli niedawno wizytę w mieszkaniu operatora TVN, który brał udział w reportażu wcieleniowym o działalności neonazistów w Polsce. Wręczyli mu wezwanie na przesłuchanie w prokuraturze. Postawiono mu absurdalny zarzut propagowania faszyzmu. Prokuratura zajmuje się także dziennikarzem Newsweeka, który opisał sylwetkę wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego. W wezwaniu na przesłuchanie wskazano, że autor tekstu nie uzyskał zgody wiceprezesa TK na publikację artykułu.

Dziennikarze ujawniający afery i patologie są ścigani i traktowani przez aparat państwa jak potencjalni przestępcy.  Celem jest wywołanie efektu mrożącego i zniechęcenie ich do krytycznych publikacji. Chodzi także o uderzenie w wiarygodność dziennikarzy poprzez oskarżenie ich o próby zachwiania systemem finansowym, przygotowywanie materiałów na polityczne zamówienie, czy udział w działalności przestępczej.

Apelujemy do wszystkich organizacji broniących wolności mediów i niezależności dziennikarzy o interwencję. Wolność słowa w Polsce jest poważnie zagrożona.

Towarzystwo Dziennikarskie
                                                                                                     Polska”

Press Club Polska wzywa premiera, żeby zapobiegł naruszaniu wolności prasy

Z kolei Press Club Polska w poniedziałek skierował list otwarty do premiera Mateusza Morawieckiego. Przypomniał art. 14 Konstytucji RP mówiący, że nasz kraj „zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu”.

- Wolność prasy nie jest przywilejem dziennikarzy, lecz prawem obywateli. Dziennikarze i media pełnią rolę służebną wobec odbiorców, a kontrolną wobec władzy. Każdej władzy. Ich działanie jest korzystne dla wszystkich, ponieważ pozwala ujawniać i eliminować patologie, szkodzące całemu społeczeństwu. Dziennikarze podlegają także prawu i w razie jego łamania ponoszą odpowiedzialność cywilną lub karną jak każdy obywatel - podkreśliła organizacja.

Wyliczyła działania instytucji państwowych wobec mediów oceniane przez nią negatywnie. - Kiedy jednak instytucje państwowe, instrumentalnie posługując się prawem, próbują zastraszyć lub uciszyć dziennikarzy, wolność prasy staje wobec bardzo poważnego zagrożenia. Z rosnącym niepokojem śledzimy poczynania policji, prokuratury, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmerii Wojskowej i innych podległych Panu Premierowi instytucji oraz służb wobec dziennikarzy i redakcji - stwierdzono w liście.

- Podejmowanych jest bowiem bardzo wiele działań, które pod pozorem stosowania prawa zmierzają do nękania dziennikarzy poruszających tematy niewygodne dla polityków i wysokich rangą urzędników państwowych. Próby uchylania tajemnicy dziennikarskiej, by zdemaskować informatorów mediów, blokowania publikacji, używanie agentów ABW w roli doręczycieli wezwania na przesłuchanie, wzywanie na przesłuchanie z dnia na dzień z pełną świadomością, że dziennikarz nie jest w stanie temu sprostać, formułowanie zarzutu karnego bez ogłoszenia go podejrzanemu i tym samym pozbawianie go prawa do obrony, przejmowanie nośników danych z pogwałceniem tajemnicy dziennikarskiej - to tylko kilka przykładów z ostatnich miesięcy - dodano.

- Wszystkie te działania były podjęte zgodnie z literą prawa, ale żadne zgodnie z jego duchem. Dlatego rodzą poważne i uzasadnione podejrzenia wobec prawdziwych intencji, które im przyświecały - skomentował Press Club Polska.

- Zwracamy się do Pana Premiera z wezwaniem do podjęcia szybkich, stanowczych i skutecznych działań, zapobiegających naruszaniu wolności prasy i swobody wykonywania zawodu dziennikarza w Polsce przez podległe Panu instytucje i służby - stwierdziła organizacja.